Τι είναι η κλιματική δικαιοσύνη;
Κάθε φορά που ακούμε ειδήσεις, φαίνεται ότι οι επιστήμονες προσφέρουν νέα δεδομένα για το πώς ο πλανήτης μας θερμαίνεται όλο και περισσότερο. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής καταγράφονται ήδη σε όλον τον κόσμο. Αλλά ένα κομμάτι που συνήθως λείπει από τη συζήτηση είναι το ποιους επηρεάζουν περισσότερο αυτές οι αλλαγές.
Η κλιματική δικαιοσύνη είναι μια έννοια που αναγνωρίζει ότι η εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα έχει ωφελήσει άνισα τις πλουσιότερες χώρες, ενώ επηρεάζει δυσανάλογα αρνητικά τους φτωχότερους λαούς και τις αναπτυσσόμενες χώρες σε όλον τον κόσμο. Για παράδειγμα, στην Αφρική, όπου οι αγρότες δεν έχουν δίχτυ ασφαλείας όταν οι σοδειές τους δεν αποδίδουν, ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία οξύνει τις ήδη υπάρχουσες ανισότητες.
Οι άνθρωποι, στις αναπτυσσόμενες χώρες όλου του κόσμου μεταναστεύουν στα αστικά κέντρα προς αναζήτηση εργασίας. Αλλά η κλιματική αλλαγή απειλεί τους βασικούς φυσικούς πόρους, όπως το νερό, ενώ παράλληλα αυξάνονται τα περιστατικά φυσικών καταστροφών, όπως τυφώνες και κυκλώνες, που σπέρνουν τον όλεθρο στις παράκτιες περιοχές. Οι αναπτυσσόμενες χώρες ήδη υποφέρουν από σοβαρή έλλειψη υποδομών, ενώ όλες οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής διαρκώς εντείνουν το κενό ανάμεσα σε όσους ζουν σε παράγκες και όσους ζουν σε πολυτελή διαμερίσματα στα κέντρα των πόλεων.
Στις ΗΠΑ, τα αυξανόμενα θαλάσσια επίπεδα λόγω της κλιματικής αλλαγής θα συμβάλλουν στη μετακίνηση των φτωχότερων κοινοτήτων. Έχουμε ήδη δει πώς οι τυφώνες, όπως ο Κατρίνα, καταστρέφουν τις παράκτιες συνοικίες. Στην ουσία, τέσσερις από τις δέκα πιο ευάλωτες πόλεις σε καταστροφικές πλημμύρες βρίσκονται στις ΗΠΑ. Η ίδια μελέτη προβλέπει ότι οι πλημμύρες στις πόλεις σε όλο τον κόσμο θα κοστίζουν 1 τρισ. δολάρια ανά έτος εάν αυτές οι πόλεις δεν λάβουν τα ανάλογα μέτρα για να προσαρμοστούν. Κάθε μελέτη που δημοσιεύεται δείχνει πώς οι φτωχές κοινότητες και οι άνθρωποι έγχρωμης καταγωγής επηρεάζονται περισσότερο από τη ρύπανση λόγω εξορύξεων σε κορυφές βουνών, εργοστασίων, τοξικών αποβλήτων, αιθαλομίχλης από τα αυτοκίνητα και μια από ολόκληρη σειρά από κινδύνους για την υγεία.
Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή κοστίζει ήδη 1,2 τρισ. δολάρια ανά έτος, ενώ προβλέπεται να χρειάζονται 67 δισ. δολάρια για βοήθεια προσαρμογής των αναπτυσσόμενων χωρών. Για όλους αυτούς και άλλους λόγους, πρέπει να δώσουμε σημασία στον παράγοντα "ποιος" της κλιματικής αλλαγής, και όχι μόνο στα "γιατί" και "πώς".
Τα καλά νέα είναι ότι τα κράτη σε όλον τον κόσμο αρχίζουν να αναγνωρίζουν τις ηθικές και οικονομικές παραμέτρους της κλιματικής δικαιοσύνης. Η Ben & Jerry’s συμμετέχει στον αγώνα για διευρυμένη κλιματική δικαιοσύνη. Το Πράσινο Κλιματικό Ταμείο (ΠΚΤ) των Ηνωμένων Εθνών σκοπεύει να κάνει αποκλειστικά αυτό: στοχεύει να διασφαλίσει οικονομικές δεσμεύσεις από πλούσια κράτη οι οποίες θα επιταχύνουν επενδύσεις στις αναπτυσσόμενες οικονομίες που μειώνουν τις εκπομπές αερίων, επεκτείνουν την ανανεώσιμη ενέργεια και προσαρμόζονται στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που γίνονται ήδη αισθητές. Η δημιουργία του ΠΚΤ είναι σημαντική, αλλά αυτό που είναι ακόμη πιο σημαντικό είναι τα πλούσια κράτη του κόσμου να πρωτοστατήσουν και να διασφαλίσουν ότι το ταμείο θα χρηματοδοτείται επαρκώς.
Εάν η χρηματοδότηση είναι επαρκής, προγράμματα όπως το Πράσινο Κλιματικό Ταμείο μπορούν να συμβάλλουν στη μετατόπιση αυτής της ανισορροπίας προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον για όλους μας. Ας σιγουρευτούμε ότι παίρνουμε την κλιματική δικαιοσύνη στα σοβαρά κι ας ξεκινήσουμε αμέσως αυτές τις προσπάθειες για να βάλουμε τον κόσμο σε μια καλύτερη τροχιά.